Hiện nay, các loại nước súc họng được coi là một trong những phương pháp hữu hiệu giúp ngăn ngừa lây nhiễm bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus. Trong đó, dung dịch chứa povidone-iod được khá nhiều người quan tâm bởi khả năng loại bỏ vi khuẩn, virus hiệu quả. Tuy nhiên, sử dụng dung dịch này có thực sự hiệu quả và an toàn? Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, mời bạn tham khảo ngay nội dung sau đây!
Povidone-iod là chất gì? Có tác dụng ra sao?
Povidone-iod (PVP-I) là phức hợp của povidone và iod (từ 9 – 12%), có phổ kháng khuẩn rất rộng, bao gồm cả vi khuẩn, virus, bào tử, nấm men,... Chúng có khả năng tan tương đối tốt trong nước, cồn và nhiều dung môi hữu cơ khác, độ bền vượt trội so với dung dịch iod thông thường, đồng thời ít độc hại hơn.
Về cơ chế hoạt động của phức hợp trên: Trong dung dịch, phân tử iod sẽ được giải phóng khỏi PVP-I một cách từ từ. Khi tiếp xúc với vi sinh vật gây hại, chúng sẽ thực hiện phản ứng oxy hóa màng bao và tế bào chất, từ đó tiêu diệt những tác nhân này. Và chính sự phân tách chậm của iod đã giúp giảm thiểu tối đa độc tính của chất này với tế bào trên cơ thể.
Bởi vậy, povidone-iod được ứng dụng trong rất nhiều chế phẩm sát khuẩn ngoài da hay niêm mạc, trong đó có các dung dịch súc họng nhằm làm sạch, giảm các biểu hiện kèm theo như: Sưng đau, khô rát họng, loét miệng, viêm tuyến nước bọt,... Nồng độ dung dịch thường được sử dụng trong trường hợp này là 1 - 2%.
Nước súc họng chứa povidone-iod có thực sự hữu ích trong mùa dịch?
Hiện nay, với diễn biến khôn lường của dịch viêm đường hô hấp cấp, các chuyên gia nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc súc họng trong phòng ngừa lây nhiễm bệnh. Theo đó, nước súc họng chứa PVP-I cũng được nhiều người tìm hiểu và sử dụng.
Trên thực tế, hiệu quả sát khuẩn, làm sạch miệng họng của PVP-I đã được chứng minh. Tuy nhiên, hoạt chất này cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại cho sức khỏe, cụ thể như:
- Kích ứng niêm mạc: Có trường hợp đã được ghi nhận khi sử dụng súc họng chứa povidone-iod gây bỏng rát miệng, họng, có khi ngứa ngáy, khó chịu, ở một số người còn bị loét niêm mạc, tăng tiết nước bọt, khó nuốt.
- Thừa iod: Điều này ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động tuyến giáp, có thể gây bướu cổ, nhược giáp hay cường giáp. Tuy nhiên, tỷ lệ gặp phải tình trạng trên không nhiều, thường chỉ xuất hiện ở người đã có bệnh nền hoặc sử dụng nước súc họng chứa PVP-I trên 2 tuần mà không có sự kiểm soát của chuyên gia.
- Nhiễm toan chuyển hóa: Dẫn đến suy thận cấp và hôn mê cũng được ghi nhận.
- Sốc phản vệ: Có thể xảy ra nhưng rất hiếm.
Nếu có bất kỳ triệu chứng khác lạ trong quá trình sử dụng nước súc họng chứa PVP-I, bạn hãy ngưng sử dụng sản phẩm ngay và tới các cơ sở y tế để có phương hướng xử trí thích hợp.
Theo đó, các chuyên gia đưa ra khuyến cáo:
- Chỉ sử dụng nước súc họng chứa PVP-I khi được kê đơn, không dùng quá 14 ngày, nếu cần thiết phải có sự theo dõi thường xuyên của cán bộ y tế.
- Chống chỉ định với: Trẻ nhỏ dưới 6 tuổi, người có tiền sử mắc bệnh tuyến giáp, nhất là bướu cổ, người đang điều trị thuốc lithium, bệnh nhân suy thận (do khả năng hấp thu iod tăng cao hơn hẳn so với bình thường, dẫn đến nguy cơ gây rối loạn chức năng cơ thể), phụ nữ có thai và cho con bú (vì iod có thể đi qua hàng rào nhau thai và sữa mẹ).
Hoàng Mai
